Thực ra chúng ta gọi là "đầu tư coin" nhưng cách chơi của 99% mọi người hiện nay đều không gọi là đầu tư (investing) mà nên gọi là "giao dịch coin" (trading). Nhà đầu tư khác với nhà giao dịch. Trong khi nhà đầu tư kỳ vọng vào sự tăng trưởng của GIÁ TRỊ thì nhà giao dịch kỳ vọng vào sự biến động của GIÁ BÁN để kiếm lời. Ở trong phạm vi của bài này, chúng ta cứ tạm gọi là chung cả hai khái niệm là đầu tư để tiện trao đổi.
Coin hay tiền điện tử là một loại thị trường mới nổi trong lĩnh vực đầu tư tài chính. Tôi bắt đầu học về đầu tư tài chính cách đây khoảng 4 năm, nhưng thực ra đã bắt đầu tìm hiểu về bitcoin từ trước đó. Năm 2012 tôi đã viết một bài trên wikipedia cảnh báo về bong bóng Bitcoin 2013, và hiện nay chu kỳ đó đang tiếp tục lặp lại. Bên cạnh thị trường coin, ngành đầu tư tài chính còn rất nhiều thị trường truyền thống sôi động, nơi bạn dễ dàng kiếm tiền (và mất tiền) trong chốc lát như thị trường cổ phiếu, vàng và kim loại, dầu thô, nguyên liệu hàng hóa, chỉ số, quyền chọn, hợp đồng tương lai, quỹ ETF...
Để bắt tay đầu tư coin dĩ nhiên là không khó, chỉ cần đăng ký một tài khoản, nạp tiền và bắt đầu mua bán. Tuy nhiên để thắng và quan trọng là trở thành người chiến thắng sau cùng lại là việc không hề đơn giản. Không phải ngẫu nhiên mà trong danh sách tỷ phú của thế giới, chúng ta thấy chủ yếu họ là chủ các doanh nghiệp lớn, người được thừa hưởng gia tài hoặc là lãnh đạo các quốc gia giàu tài nguyên. Danh sách này cực kỳ hiếm có các nhà đầu tư tài chính, và tuyệt đối không có một nhà giao dịch (trader) nào cả. Qua đó có thể hiểu được đầu tư tài chính là một lĩnh vực rủi ro như thế nào. Ông Robert Kiyosaki, trong cuốn sách kinh điển Dạy con làm giàu, cũng xếp Nhà đầu tư ở thang cao nhất của kim tứ đồ, tức cấp độ cao nhất trong bốn nấc thang kiếm tiền của con người.
Trong kinh doanh, nhiều người có thể biến số vốn một nghìn đô thành một triệu đô, nhưng trong đầu tư, rất hiếm người có thể làm được điều tương tự. Một người muốn đầu tư để không bị lỗ, hoặc lỗ ít thường phải bỏ ra ít nhất 2 – 3 năm nghiên cứu và trải nghiệm liên tục. Một nhà đầu tư muốn có lãi thì phải dành ít nhất 06 năm, tương đương với thời gian đào tạo một bác sĩ. Tỷ phú Warren Buffet sở dĩ giàu có được trong lĩnh vực đầu tư tài chính, ngoài tài năng thiên bẩm nhưng còn nhờ được học hỏi kỹ năng đầu tư của cha ông từ rất sớm, và Buffet bắt đầu đầu tư từ khi mới chỉ 13 tuổi.
Nhà đầu tư cầm tiền bước vào thị trường giống như bác sĩ cầm dao phẫu thuật cho bệnh nhân. Bên cạnh kiến thức được đào tạo bài bản, vững vàng còn cần có trải nghiệm nghề nghiệp bằng cách thực hành, thực tập, học việc và làm các công việc phụ trợ trước khi trực tiếp cầm dao mổ. Nhưng ngày hôm nay, vì sự mê hoặc của cơn sốt coin, rất nhiều người thậm chí chưa bao giờ tìm hiểu bất cứ khái niệm tài chính nào, chưa biết cả những quy tắc đầu tư cơ bản nhất, cũng dám bỏ tiền trăm, tiền tỷ vào một lĩnh vực đầy rủi ro. Nó cũng giống như một người chưa từng học trường y nhưng dám cầm dao mổ trên người thật ngay lần đầu tiên. Bạn cho rằng xác suất thành công của họ là bao nhiêu? Tôi nghĩ chắc chắn là thất bại!
Sở dĩ chúng ta có ảo tưởng chơi coin dễ thắng là vì chúng ta đang ở trong một giai đoạn sốt giá của bong bóng coin, tương tự như năm 2013. Trong chu kỳ sốt giá, mọi lý thuyết, mọi phương pháp đầu tư đều đúng và ai cũng cảm thấy mình rất tài giỏi. Sau một vài lần chiến thắng, bạn sẽ tự nhủ “Tưởng thế nào hóa ra nó cũng đơn giản thôi”. Câu chuyện này cũng áp dụng cho cả thị trường chứng khoán hay bất động sản chứ không riêng gì coin. Năm 2007 trở về trước, tôi đã chứng kiến bao người ở Việt Nam giàu lên nhanh chóng nhờ bất động sản, nhờ chứng khoán, nhưng sau khi bong bóng vỡ thì tất cả những tài sản đó của họ chỉ còn là một sự tiếc nuối và thất vọng. Nhiều người đã chọn sông Hồng và cầu Long Biên làm điểm đến cuối cùng vì tuyệt vọng sau cú sốc mất mát.
Bên cạnh thị trường tiền điện tử, còn có vô số mô hình lừa đảo đa cấp (ponzi) trá hình dưới dạng thức phát hành tiền điện tử. Họ hứa hẹn với bạn về lợi nhuận khủng, đôi khi cao đến mức vô lý, nhưng khi lòng tham trỗi dậy thì trái tim sẽ thua lý trí. Các dự án ICO nối tiếp theo sau. Các chuyên gia nhảy vào phân tích cái này tốt, cái kia ngon … mà không hiểu mình đều đang nắm đằng lưỡi cả. Sau tất cả, tiền không sinh ra hay mất đi, nó chỉ chạy từ túi rất nhiều người vào túi một nhóm vài người. Họ có tiền mặt, còn bạn có gì?
Tất nhiên điều này không đồng nghĩa với việc tiền điện tử là vô giá trị. Chúng ta cần nhìn nhận nó như một bản vị thế hệ mới của nhân loại. Nếu cho rằng nó là “ảo” mà vô giá trị thì không hợp lý chút nào khi chúng ta hàng ngày vẫn trả tiền cho rất nhiều thứ “ảo” khác như mạng internet, truyền hình cáp, ebook, bản quyền phần mềm và các dịch vụ trực tuyến. Ngay cả khái niệm “tiền mặt” giờ đây cũng được hiểu là “số dư tiền mặt” trong tài khoản ngân hàng chứ không phải là tiền giấy nữa. Tuy ảo, nhưng bitcoin và các loại tiền điện tử vẫn có giá trị nếu nó được ai đó thừa nhận. Đừng quên tiền trong ví của bạn chính là giấy và polymer, nhưng nó được chính phủ thừa nhận, những người xung quanh bạn thừa nhận. Bitcoin có một cộng đồng thừa nhận nó là hàng tỷ máy vi tính đang kết nối mạng, nên nó có giá trị thực sự, cũng như vàng hay các cổ phiếu mà thôi. Vấn đề là khi bạn muốn kiếm tiền từ nó, bạn cần được chuẩn bị một cách kỹ lưỡng, nếu không có thể sông Hồng (dưới nước hoặc trên đê) cũng đang chào đón bạn.
Năm 2018, chúng ta sẽ tiếp tục thấy giá coin lên, chứng khoán lên, bất động sản cũng lên, người ta lại bắt đầu mua nhà, mua xe tưng bừng. Người Việt Nam rất lạ, có thể nghèo nhưng không lại thể nghèo hơn thằng hàng xóm, nhất là khi nó dốt hơn mình. Thấy thiên hạ “phất lên” nhanh quá, nhiều người sẽ không thể ngồi yên được. Dù có khuyên can như thế nào cũng vô dụng mà thôi. Lòng tham sẽ thử thách lý trí của bạn.
Suy cho cùng, đó là những bài học chúng ta cần có để hoàn thiện bản thân mình và cũng là cho dân tộc của chúng ta.
Chu Ngọc Cường
Hà Nội, 11.1.2018
0 Comments
Post a Comment